اِلـــهـی و ربّـی مـَـن لـی غیــرُک

بخش هفتم سوره مبارکه حجرات ( جز ۲۶) – تفسیر نمونه

بسم الله الرحمّن الرحیّم

به نام خداوند بخشنده مهربان

قُلْ أَ تُعَلِّمُونَ اللَّهَ بِدِینِکمْ وَ اللَّهُ یعْلَمُ مَا فی السمَوَتِ وَ مَا فی الأَرْضِوَ اللَّهُ بِکلّ‏ِ شی‏ءٍ عَلِیمٌ‏

۱۶- بگو آیا خدا را از ایمان خود با خبر می‏سازید و حال آنکه خدا می‏داند آنچه در آسمانها و آنچه در زمین است ، و او به هر چیزی دانا است .

یمُنُّونَ عَلَیک أَنْ أَسلَمُواقُل لا تَمُنُّوا عَلی إِسلَمَکمبَلِ اللَّهُ یمُنُّ عَلَیکمْ أَنْ هَدَاشْ لِلایمَنِ إِن کنتُمْ صدِقِینَ‏

۱۷- بر تو منت می‏نهند که اسلام آوردند بگو اسلام خود را بر من منت ننهید بلکه این خدا است که بر شما منت دارد که به ایمان هدایتتان کرد اگر به راستی ایمان داشته باشید .

إِنَّ اللَّهَ یعْلَمُ غَیب السمَوَتِ وَ الأَرْضِوَ اللَّهُ بَصِیرُ بِمَا تَعْمَلُونَ‏

۱۸- آری ، تنها خدا است که غیب آسمانها و زمین را می‏داند و خدا به آنچه می‏کنید بینا است .

تفسیر :

منت نگذارید که مسلمان شده اید !

در آیات گذشته نشانه های مومنان راستین بیان شده بود ، و چنانچه در شان نزول ذکر شد جمعی از مدعیان اصار داشتند که حقیقت ایمان در قلب آنها مستقر است ، قرآن به آنها و به تمام کسانی که همانند آنها هستند اعلام می کند که نیازی به اصرار و سوگند نیست . در آیه اول این بخش می فرمایند : به آنها بگو : آیا می خواهید خداوند را از ایمان خود با خبر سازید ، او تمام آنچه را در آسمانها و زمین است می داند .

در دومین آیه به گفتگوی اعراب بادیه نشین باز می گردد که اسلام خود را به رخ پیامبر می کشیدند و می گفتند : ما با تو از در اسلام آمدیم در حالی که بسیاری از قبائل عرب از در جنگ آمدند .

قرآن در پاسخ آنها می فرماید : آنها بر تو منت میگذارند که اسلام آوردند به آنها بگو : اسلام خود را بر من منت نگذارید . بلکه خداوند بر شما منت می گذارد که شما را به سوی ایمان هدایت کرد .

به هر حال این مسئله مهمی است که افراد کوته فکر غالبا تصورشان این است که با قبول ایمان و انجام عبادات و طاعات ، خدمتی به ساحت قدس الهی و پیامبر صلی الله علیه و آله و اوصیای او علیه السلام کرده اند ، و به همین دلیل انتظار پاداش دارند .

در حالی که اگر نور ایمان به قلب کسی بتابد و این توفیق نصیبش شود که در سلک مومنان در آید ، بزرگترین لطف الهی شامل حال او شده است .

اگر بینش انسان در مورد ایمان و اطاعت خدا چنین بشد نه تنها خود را طلبکار نمی داند بلکه همیشه مدیون خدا و پیامبر صلی الله علیه و آله و غرق احسان او می شمرد .

در آخرین آیه مورد بحث که پایان سوره حجرات است ، باز هم می فرماید : خداوند غیب آسمانها و زمین را می داند و نسبت به آنچه انجام می دهید بصیر و بینا است .

اصرار نداشته باشید که مومن هستید و نیازی به سوگند نیست ، او در زوایای قلب شما حضور دارد و از آنچه در آن می گذرد کاملا با خبر است . او از تمام اسرار اعماق زمین و غیب آسمانها آگاه است ، بنابراین چگونه ممکن است از درون دل شما بیخبر باشد ؟

خداوند ! بر ما منت نهادی و ور ایمان را در قلب ما تابیدی ، تو را به نعمت عظیم هدایت سوگند که ما را در این راه ثابت بدار و در مسیر تکامل رهبری کن !

پروردگارا ! تو از اعماق قلب ما آگاهی ، نیات ما را به خوبی می دانی ، عیوب ما را از بندگانت بپوشان و به کرمت اصلاح فرما !

بار الها ! به ما توفیق و قدرتی مرحمت کن که ارزشهای عیم اخلاقی که در این سوره پر عظمت بیان فرمودی در وجود خود زنده کنیم و احترام آن را پاس داریم .

آمین یا رب العالمین